TEDAŞ Şartnamesine Uygun Poligon Aydınlatma Direkleri: Teknik ve İdari Rehber

Türkiye’nin enerji dağıtım ve kentsel aydınlatma altyapısı, belirli standartlar ve katı kurallar üzerine inşa edilmiştir. Bir müteahhit veya proje yöneticisi için, sahaya gelen aydınlatma direklerinin TEDAŞ (Türkiye Elektrik Dağıtım A.Ş.) veya ilgili EDAŞ yetkilileri tarafından kabul edilmemesi, projenin durması ve ciddi mali zararlar anlamına gelir.

Bu nedenle aydınlatma direği seçimi, sadece estetik bir tercih değil, teknik bir zorunluluktur.

İES Galvaniz olarak, Osmaniye’deki entegre tesislerimizde ürettiğimiz TEDAŞ Tip Onaylı Poligon Aydınlatma Direkleri ile bu riskleri tamamen ortadan kaldırıyoruz. Yıllık 120.000 tonluk üretim kapasitemiz ve 14 metrelik galvaniz havuzumuzla, 4 metreden 12 metreye kadar tüm standart direkleri, TEDAŞ-MYD şartnamelerine %100 uygun olarak imal ediyoruz.

Bu rehberde, TEDAŞ uyumlu direklerin teknik özelliklerini, seçim kriterlerini, galvaniz kalitesini ve kabul süreçlerinde dikkat edilmesi gerekenleri detaylıca inceleyeceğiz.

1. TEDAŞ Standartları ve “Tip Proje” Kavramı Nedir?

Aydınlatma direklerinin tasarımı, üretimi ve montajı, keyfi kararlara bırakılamaz. Türkiye’de bu standartlar, TEDAŞ tarafından yayınlanan MYD (Malzeme Yönetim Daire Başkanlığı) Şartnameleri (özellikle MYD/2006-052) ile belirlenmiştir.

Tip Proje Onayı Neden Önemli?

Bir altyapı ihalesinde, her bir direk için yeniden statik hesap yapmak ve onaylatmak aylar sürebilir. İES Galvaniz, bu süreci müşterileri adına önceden tamamlamıştır. Ürettiğimiz direkler, statik hesapları, malzeme detayları ve çizimleri TEDAŞ tarafından önceden incelenip onaylanmış **”Tip Projeler”**e dayanır.

• Avantajı: İES Galvaniz’den TEDAŞ tipi direk aldığınızda, ürünün projesi zaten onaylıdır. Kabul heyeti geldiğinde, sadece ürünün bu projeye uygun üretilip üretilmediğine bakar. Bu, kabul sürecini inanılmaz hızlandırır.

Bölgesel Rüzgar ve Buz Yükü Kriterleri

Türkiye, iklim koşullarına göre I., II. ve III. Buz Yükü Bölgelerine ayrılmıştır. Antalya’daki (I. Bölge) rüzgar yükü ile Erzurum’daki (III. Bölge) buz yükü aynı değildir.

• Kritik Hata: III. Bölge için tasarlanmış bir projeye, I. Bölge standartlarında (daha ince saclı) bir direk dikilirse, direk ilk fırtınada devrilebilir.
• Çözüm: Sipariş aşamasında projenin hangi ilde olduğunu belirtmeniz yeterlidir. Mühendislerimiz, o bölgenin harita verisine uygun et kalınlığındaki (3mm, 4mm vb.) direği sizin için seçer.

2. TEDAŞ Tipi Direklerin Teknik ve Yapısal Özellikleri

TEDAŞ tipi bir direği, sıradan bir piyasa direğinden ayıran temel farklar, mühendislik detaylarında gizlidir.

Malzeme Kalitesi ve Çelik Sınıfı

TEDAŞ şartnamesi, direklerde kullanılacak çeliğin mekanik özelliklerini net olarak belirler. Genellikle direk boyuna ve yüküne göre S355 MC kalite çelik saclar kullanılır. İES Galvaniz, Ereğli Demir Çelik gibi sertifikalı üreticilerden temin ettiği, kimyasal analiz raporları mevcut olan hammaddeleri kullanır.

Poligon Kesit ve 12gen Tasarım

TEDAŞ direkleri dairesel değil, poligon (çokgen) kesitlidir. Genellikle 12 köşeli (dodecagonal) olarak üretilir.

• Neden Poligon? Köşeli yapı, rüzgarın oluşturduğu girdapları (vortex shedding) kırarak direğin titremesini azaltır. Ayrıca büküm noktaları, sacın mukavemetini artırarak daha ince et kalınlığıyla daha yüksek yük taşıma kapasitesi sağlar.

Boyut ve Toleranslar

Bir TEDAŞ direğinin tepe çapı, taban çapı ve koniklik oranı rastgele olamaz.

• Örneğin; 10 metrelik bir TEDAŞ direğinde taban çapı belirli bir standarttadır. Bu ölçüye uyulmazsa, direk ankraj (temel) cıvatalarına oturmaz veya statik hesabı tutmaz. İES Galvaniz, CNC kontrollü üretimle milimetrik toleranslarda üretim yapar.

Taban Plakası (Flanş) ve Bayraklar

Direğin en büyük stres noktası, zemine bağlandığı taban plakasıdır. Burada kullanılan flanşın kalınlığı, cıvata delik merkezleri ve gövdeyi flanşa bağlayan destek “bayrakları” (gussets), TEDAŞ tip projelerinde belirtilen ölçülerle birebir aynı olmalıdır.

3. İES Galvaniz Üretim Prosesi: Sacdan Direğe Dönüşüm

Şartnameye uygunluk, kağıt üzerinde başlar ancak fabrikada biter. İES Galvaniz’in üretim parkuru, hatasız üretim için optimize edilmiştir.

CNC Kesim ve Hassas Büküm

Çelik levhalar, CNC plazma tezgâhlarında, projedeki açınıma (trapez şekline) göre kesilir. Ardından yüksek tonajlı hidrolik abkant preslerde, tek parça veya iki parça halinde bükülerek poligon formu verilir. Büküm açılarının hassasiyeti, direğin iki ucunun birleştiğinde tam öpüşmesi için kritiktir.

Otomatik Boyuna Kaynak Teknolojisi

Poligon direklerin en kritik noktası, boydan boya uzanan kaynak dikişidir. İES Galvaniz’de bu işlem, otomatik gazaltı veya tozaltı kaynak robotları ile yapılır.

• TEDAŞ Kriteri: Kaynak dikişinin nüfuziyeti (sacın içine işleme oranı) tam olmalı, yüzeyde gözenek veya çatlak bulunmamalıdır. Manuel kaynakla bu standardı yakalamak zordur, ancak robotik hatlarımızla %100 süreklilik sağlanır.

Sigorta Kapağı ve Elektrik Güvenliği

Direk gövdesinde, yerden belirli bir yükseklikte (genellikle 60-80 cm), sigorta ve klemens bağlantıları için bir müdahale kapağı bulunur.

• Detay: Kapak, direk gövdesiyle hem yüz (flush) olmalı ve yağmur suyu almamalıdır. Kapak içerisinde, elektrik kaçağına karşı hayati önem taşıyan topraklama somunu kaynaklı olarak hazır bulunur.

4. Vazgeçilmez Standart: Sıcak Daldırma Galvaniz

TEDAŞ şartnamelerinin en kırmızı çizgisi korozyon korumasıdır. Boyalı direkler, TEDAŞ altyapısında kesinlikle kabul edilmez. Direkler, TS EN ISO 1461 standardına uygun sıcak daldırma galvaniz ile kaplanmalıdır.

14 Metre Kazan ve Tek Daldırma Farkı

Birçok üretici, 12 metrelik bir TEDAŞ direğini 7 metrelik havuzda “çift daldırma” (önce bir yarısı, sonra diğer yarısı) yöntemiyle kaplar. Bu durum, direğin ortasında çirkin bir iz ve kaplama kalınlığı farkı yaratır.

• İES Galvaniz Avantajı: 14 metre uzunluğundaki galvaniz kazanımız sayesinde, en uzun TEDAŞ direklerini bile tek seferde (tek daldırma) kaplıyoruz. Bu sayede direğin her noktasında homojen, pürüzsüz ve standartlara uygun (min. 70-85 mikron) kaplama kalınlığı elde ediyoruz.

İç ve Dış Tam Koruma

Galvaniz işlemi daldırma yöntemiyle yapıldığı için, direğin sadece dışı değil, iç yüzeyi de kaplanır. Bu, direğin içeriden çürümesini engeller. Ayrıca, kablo geçiş yollarındaki galvaniz çapakları (tüylenmeler) özel eğelerle temizlenerek, montaj sırasında elektrik kablolarının zarar görmesi engellenir.

5. Yüksekliğine Göre TEDAŞ Tipi Direk Çeşitleri ve Kullanım Alanları

TEDAŞ tip projeleri, farklı aydınlatma ihtiyaçları için standartlaştırılmış boyları kapsar.

4m – 6m Arası Direkler

• Kullanım Alanı: Parklar, bahçeler, site içi yürüyüş yolları, dar sokaklar.
• Özellik: Genellikle daha ince gövde yapısına sahiptir. Yaya güvenliği ve dekoratif aydınlatma ön plandadır.

7m – 9m Arası Direkler

• Kullanım Alanı: Şehir içi ara caddeler, sanayi sitesi yolları, tali yollar.
• Özellik: En çok kullanılan tiplerdir. Tek veya çift konsollu olarak tercih edilir.

10m – 12m Arası Direkler

• Kullanım Alanı: Ana bulvarlar, geniş caddeler, kavşaklar, otoyol bağlantı yolları.
• Özellik: Yüksek ışık gücü gerektiren alanlardır. 4’lü konsola (kavşak tipi) kadar çıkılabilir. Gövde çapları ve et kalınlıkları daha yüksektir.

Konsol (Kol) Tipleri

Direğin tepesine takılan ve armatürü taşıyan konsollar da TEDAŞ standartlarındadır.

• Seçenekler: Tekli, Çiftli (180° veya 90° açılı), Üçlü veya Dörtlü.
• Açı: Işığın yola düşüşünü optimize etmek için genellikle 5° ile 15° arasında eğimlidir. Konsollar, direk tepesine geçme (slip-fit) veya flanşlı yöntemle monte edilir ve cıvatalarla sabitlenir.

6. Müteahhitler İçin Kritik Süreç: Kabul ve Montaj

İES Galvaniz olarak, sadece direği satmıyor; “kabul sürecini” de kolaylaştırıyoruz.

TEDAŞ Kabulünde Gerekli Evraklar

Direkler sahaya indiğinde, kabul heyetine sunmanız gereken tüm teknik dosyayı biz hazırlıyoruz:

1. Tip Proje Dosyası: İlgili direğin onaylı statik projesi.
2. Galvaniz Raporu: Kaplama kalınlık ölçüm tutanağı.
3. Malzeme Sertifikaları: Kullanılan sacın Erdemir kalite belgeleri.
4. Garanti Belgesi: İES Galvaniz kurumsal garantisi.

Ankraj (Temel) Montajı

Direk gelmeden önce temelin dökülmesi gerekir. İES Galvaniz, direklerle birlikte veya öncesinde ankraj (J-bolt) takımını ve montaj şablonunu gönderir. Şablon kullanılması, cıvata aralıklarının direk tabanına tam uymasını sağlar. Beton kalitesi en az C25/30 olmalıdır.

Nakliye ve Stok Avantajı

TEDAŞ tipi direkler standart ürünler olduğu için, İES Galvaniz stoklarında genellikle yarı mamul veya mamul olarak bulunur. 120.000 tonluk kapasitemiz sayesinde, büyük projeler için bile çok hızlı termin süreleri sunarak şantiyenizin durmasını engelleriz. Poligon direklerin iç içe geçebilmesi (teleskopik yükleme), nakliye maliyetlerini düşürür.

7. Neden İES Galvaniz TEDAŞ Tipi Direkleri?

Piyasada merdiven altı üretim yapan birçok atölye bulunmaktadır. Ancak TEDAŞ projelerinde “ucuz” direk, genellikle kabulden dönen ve “pahalıya patlayan” direk olur.

• Entegre Tesis Güvencesi: Üretim, kaynak ve galvaniz tek çatı altında yapılır. Kalite kontrol süreçleri parçalanmaz.
• 14 Metre Tek Parça Galvaniz: Ek izsiz, uzun ömürlü ve estetik kaplama.
• Bölgesel Uzmanlık: Projenizin bulunduğu ilin rüzgar yüküne en uygun direği seçmenize yardımcı olan mühendislik desteği.
• Referans Gücü: Türkiye’nin dört bir yanındaki EDAŞ bölgelerinde ve belediyelerde kabul görmüş binlerce direk referansı.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. TEDAŞ tipi direk ile piyasa direği arasındaki fark nedir?

TEDAŞ tipi direkler, devletin belirlediği güvenlik katsayılarına, sac kalınlıklarına ve galvaniz standartlarına (Tip Proje) %100 uymak zorundadır. Piyasa direklerinde ise maliyeti düşürmek için daha ince sac veya düşük kalite galvaniz kullanılabilir, bu da güvenlik riski oluşturur.

2. Direkler armatür dahil mi satılıyor?

Standart olarak direk gövdesi, konsol ve ankraj takımı set olarak verilir. Aydınlatma armatürü (LED veya Sodyum Buharlı) genellikle ayrı bir kalemdir, ancak talebiniz doğrultusunda proje ortağı firmalarımızla tam çözüm sunabiliriz.

3. Konsol boyu ve açısı değiştirilebilir mi?

TEDAŞ standartlarında konsol boyları (örneğin 50 cm, 100 cm, 150 cm) bellidir. Ancak özel projeleriniz veya farklı yol genişlikleri için standart dışı konsol üretimi de yapabilmekteyiz.

4. Sipariş verirken neyi belirtmeliyim?

İstenilen yükseklik (ör: 8 metre), konsol sayısı (ör: çift konsol) ve montajın yapılacağı il/ilçe bilgisini vermeniz yeterlidir. Mühendislerimiz en uygun TEDAŞ tipini belirleyecektir.

Riski Değil, Kaliteyi Satın Alın

Altyapı projeleri hata kabul etmez. İES Galvaniz, TEDAŞ şartnamelerine tam uyumlu, 14 metrelik havuzda tek parça galvanizlenmiş ve mühendislik onaylı poligon direkleriyle projelerinizin sorunsuz ilerlemesini garanti eder. Kabul tutanaklarını imzalarken içinizin rahat olması için, tercihinizi sektörün liderinden yana kullanın.

Projeniz için TEDAŞ onaylı direk fiyat teklifi almak ister misiniz?

Teknik ekibimizle hemen iletişime geçin, stok durumunu ve size özel çözümleri öğrenin.